|
|
‘’Hebben de buren dan nooit iets gemerkt of willen doen?’’
Sinds een aantal jaar heeft er een belangrijke perspectiefverschuiving plaatsgevonden ten aanzien van het privédomein. Huiselijk geweld werd voorheen als een privéaangelegenheid gezien, maar toen de gevolgen meer zichtbaar en publiekelijk werden, veranderde het perspectief. De bescherming van een burger die geweld ondergaat in relationele sferen gaat boven de autoriteit van de privésfeer. Het inzicht dat huiselijk geweld niet alleen een zorg- maar ook een veiligheidsaangelegenheid is, deed het handelen van de staat en zorginstellingen veranderen (Vink, 2005).
De complexiteit van de privé-publiek dichotomie
Het bestaan van de statelijke democratie is haar herinnering aan de agora, het plein. Volgens socioloog Zygmunt Bauman (2011) gingen burgers vroeger het plein op om publiekelijk te beslissen welke problemen omgezet konden worden in rechten en plichten voor burgers. De invloed van het publieke domein – “on-the-spot number of citizens partaking in decision-taken process” (Bauman, 2011, p. 11)- was direct en logischerwijs toen het plein groter werd en zich ontwikkelde tot een land, ontstond de representatieve democratie. Burgers kiezen politieke leiders die hopelijk hun interesses en dromen verwerken in wetten, die effect hebben op het privéleven van de burger.
The purpose of the agora was and remains the perpetual coordination of ‘private’ and ‘public’ interests. And the function of the agora was and still is to provide the essential and necessary condition of such coordination: the two way translation between the language and individual/family interests and the language of public interests (Bauman, 2011, p. 11).
In lijn van Bauman’s argument is het te stellen dat in de representatieve democratie, zoals wij die nu kennen, het lastiger is geworden voor burgers om inspraak te hebben in het publieke domein en voor de staat lastiger is geworden om een kijkje te kunnen nemen in het huishouden. Hiermee lijkt Bauman te zeggen dat het privé en publieke domein ver van elkaar af zijn gaan staan. Echter, in de postmoderne wereld is de scheiding tussen privé en publiek niet evident en zwartwit. Burgers zijn anders gaan denken over privacy. Ze laten meer zien van hun privé leven. “Delen, heet dat op social media” (Blanken, 2012). Echter het individu geniet nog steeds van een zekere mate van autoriteit in het huishouden. En deze machtsvraag zal altijd blijven bestaan: in hoeverre mag de staat zich bemoeien met het privé domein?
Niet weten wat te doen
De macht van het privédomein blijft een drempel voor burgers om te handelen. Ik was op het congres Veilig Verder afgelopen december in de jaarbeurs. Het congres stond in het teken van de complexe problematiek rondom huiselijk geweld. Het “niet weten wat te doen” bij signalen van huiselijk geweld frustreerde de aanwezige zorgprofessionals. Een spreker op het podium gaf aan verdrietig te zijn van een verhaal dat haar nauw bij het hart staat. Ze vertelde hoe een kleine jongen bij de buren brood moest gaan vragen om voor zijn zusje en zichzelf eten te kunnen maken. “Hebben de buren dan nooit iets gemerkt of willen doen?” vraagt ze zich hardop af. Volgens Nissenbaum, geïnterviewd door Maurits (2015), ervaren mensen angst om privacy te schenden als de informatiestroom niet gepast is. Ofwel, als iemand deelt dan moet diegene er zeker van zijn dat het doel van die informatiedeling is om de situatie te verbeteren.
Van privé naar meer meldingen
Het aantal meldingen van huiselijk geweld is in 2015 flink gestegen (van 500 naar 800 meldingen in Overijssel alleen al) en dit wordt toebedeeld aan de radio- en tv-spotjes die zijn uitgezonden (Anoniem, 2015). De bereidheid huiselijk geweld te melden is toegenomen. De perspectiefverschuiving van huiselijk geweld van privé naar publiek, heeft ertoe geleid dat het doel van het delen van informatie, verdenking van huiselijk geweld, acceptabel is geworden. Veranderingen gebeuren niet overnacht en natuurlijk frustreert dit, want huiselijk geweld is nog steeds één van de meest voorkomende vormen van geweld. Informatiedeling blijft een gevoelige privacy kwestie, maar de vraag blijft “Hoe worden burgers, zoals de buren in het verhaal van de spreker op het congres, getriggerd een kwestie uit de privésfeer te melden?”
Referenties:
|
