Deze blog werd geschreven door oud collega Stijn van Sommeren
De impasse rond complexe casuïstiek
Wij zijn in de war: met elkaar en de door ons bedachte regels. Bauke Koekoek geeft in zijn boek ‘Verward in Nederland – hoe we omgaan met mensen met psychische stoornissen’ een aantal goede voorbeelden van veelvoorkomende denkfouten, veelal sterk ingebedde belief systems bij een beleidsdomein of beroepsgroep. In deze blog deel ik mijn analyse op het oplossingsframe waarin wij gevangen lijken te zijn binnen de context van beleidsontwikkeling op complexe maatschappelijke vraagstukken.
Analyse van de impasse
De impasse in de samenwerking lijkt te ontstaan door een optelsom van niet-verenigbare standpunten tussen de domeinen zorg, veiligheid, handhaving en bestuur. De domeinen zijn juist bedoeld om het grootste deel van maatschappelijke vraagstukken op die manier te benaderen. Naarmate per domein meer wordt ingeregeld, neemt de vervreemding ten opzichte van andere domeinen toe. Anders gezegd: hoe beter we dit ‘organiseren’, des te meer domeinen geïsoleerd worden. Naarmate de complexiteit van een casus toeneemt begeeft deze zich op het grensvlak van verschillende domeinen. Eenmaal daar komen betrokkenen tot het inzicht dat ‘we elkaars taal niet spreken’.
De uitzondering die de regel bevestigt
Bij dergelijke incidenten wordt het maatschappelijke vraagstuk (personen met verward gedrag of anderszins) prioriteit voor beleidsontwikkeling en op basis van die uitzondering worden regels veranderd. Maar waarom voor degelijke uitzonderingen de oplossing zoeken in (meer) regels en wetgeving? Het aantal regels en de regeldichtheid neemt toe, terwijl wij niet meer in uitzonderingen denken én het aantal uitzonderingen toeneemt. Een impasse van verstrengeling in het web van wet- en regelgeving lijkt te zijn ontstaan.
Oplossingsrichting
De bedenkers van regels zijn in de war, niet de regels. Echter, soms pakt een regel (in samenhang met andere regels) verkeerd uit: een uitzondering. Kun je dan vaststellen dat het een uitzondering is, op grond waarvan die uitzondering legitiem is, en afspreken wat te doen? Door samen met de professionals van betrokken (keten)partners een referentiemodel te ontwikkelen ontstaat een gemeenschappelijke resultaatvoorstelling. Complexe casuïstiek kan daarmee worden voorzien van maatwerk, vanuit de bestaande regels en met een adequaat legitiem antwoord op de uitzonderingen.
Momenteel begeleid ik in de regio Molenwaard een Denktank bij de ontwikkeling een referentiemodel rond de aanpak van personen met verward gedrag. Optimale Samenwerking heeft inmiddels voor diverse complexe maatschappelijke vraagstukken een (keten)referentiemodel ontwikkeld. Wil je hier meer over weten, bel gerust of bekijk de casepagina’s op onze website.
