Deze blog werd geschreven door oud collega Stijn van Sommeren
Over het schilderij
“Ceci n’est pas une pipe” zoals het schilderij in de volksmond wordt genoemd, heet officieel “La Trahison des Images” (het Verraad van de Voorstelling). Het werk laat een afbeelding zien van een pijp met daaronder de tekst ‘Dit is geen pijp’. René Magritte speelt hier een woordspelletje. In de letterlijke zin is het inderdaad geen pijp, maar een schilderij waarop een pijp is afgebeeld. Toch zal iedereen die je vraagt: “Wat is dit?” zeggen dat het een pijp is. Magritte laat hiermee zien dat de mens alleen kan omgaan met de werkelijkheid door het indirect te beschrijven, door tekens of door taal te gebruiken. Deze relatie tussen woord en beeld fascineerde hem.
In 1968 publiceerde Michel Foucault een boek over het schilderij, waarin hij de betekenis van het werk analyseert. Hij stelt dat het schilderij: “de zekerheid wegneemt dat een pijp echt een pijp is”. Door alle aandacht van kunstenaars en filosofen is het Verraad van de Voorstelling dus vooral beroemd geworden in de jaren 60, ondanks dat het werk al in 1929 gemaakt is.
De relatie tussen taal en beeld 1
Ook in de organisatiewereld zijn vandaag de dag vele mensen gefascineerd door het belang van taal en de samenhang tussen taal en beeld of gedrag. Een uitgebreide verklaring van de rol die taal hierin speelt is te vinden in ‘Samenwerken en Regisseren’ (Goedee & Entken, 2017). Van de verschillende organisatieparadigma’s ligt bij het sociaal-constructionisme de nadruk het meest op taal. Met behulp van taal kunnen we een realiteit construeren. Het uitgangspunt: hoe rijker de taal des te gevarieerder de werelden die door actoren gecreëerd kunnen worden.
Het ‘spreken van dezelfde taal’ komt vaak over tafel in de zoektocht naar effectievere samenwerking in complexe samenwerkingsprocessen. Volgens Weick (1979, 1995) en Gergen (1999, 2001) kunnen we immers pas nieuw gedrag ontwikkelen wanneer we eerst een nieuwe (keten)samenwerkingstaal leren. Pas als deze samenwerkingstaal is geïnternaliseerd kunnen betekenisvolle actiepatronen en de daarvan afgeleide routines ontstaan.
Een gezamenlijk verhaal door de visualisatie van een (keten)referentiemodel
Een referentiemodel is het gevisualiseerde gezamenlijke verhaal en kwaliteitskader ontwikkeld voor en door professionals en cliënten over de gezamenlijke route (de customer journey) die zij in de samenwerkingsketen afleggen. Dit met het doel de cliëntvraag zo optimaal mogelijk te realiseren. Het referentiemodel biedt niet alleen een weergave van de samenwerking, maar geeft de betrokkenen bovendien betekenis aan de inhoud, de context en het proces van de samenwerking; er wordt een gezamenlijke taal ontwikkeld die leidt tot actie en gedrag. In feite een gezamenlijke resultaatvoorstelling en kwaliteitskader. Onze ervaring is, door het gezamenlijk verhaal op een dergelijke wijze te construeren, dat professionals en cliënten zich op deze wijze betrokken en verantwoordelijk voelen.
Kortom: onderstaande impressie helpt om structuurdiscussies en protocollen te ontstijgen!
Het referentiemodel kan door ons worden gevisualiseerd, geoperationaliseerd en geborgd met behulp van gebruikersvriendelijke samenwerkingssoftware, zodat professionals vanuit verschillende disciplines casuïstiek effectief kunnen samenwerken. Meer weten of geïnteresseerd in een demonstratie? Neem gerust contact op met mij of mijn collega’s van Optimale Samenwerking.
1Deze paragraaf is afgeleid van passages uit ‘Samenwerken en Regisseren’ (Goedee & Entken, 2017)
